ساعت شماطه دار

ساعت شماطه‌دار یا ساعت زنگ‌دار (به انگلیسی: Alarm clock) نوعی ساعت است که برای هشدار دادن به یک فرد یا گروهی از افراد، در زمانی مشخص طراحی شده‌است. کاربرد اولیه این ساعت‌ها بیدار کردن مردم از خواب شبانه یا چرت‌های کوتاه است اما گاهی از آنها برای یادآوری‌های دیگر نیز استفاده می‌شود¹.

این ساعت‌ها برای هشدار، بیشتر از صدا استفاده می‌کنند اما برخی اوقات از نور یا لرزش نیز بهره می‌گیرند. برخی انواع آن‌ها سنسورهایی دارند که مرحله خواب عمیق افراد را شناسایی کرده و کسی که عمیقاً در خواب است را بیدار نمی‌کنند چرا که حتی اگر او به قدر کافی خوابیده باشد بیداری در این مرحله بیشتر باعث خستگی‌اش خواهد شد¹.

ساعت‌های شماطه‌دار به دو نوع مکانیکی و دیجیتال تقسیم می‌شوند. نوع سنتی ساعت زنگ‌دار مکانیکی، یک یا دو کاسهٔ زنگ دارد که چکش کوچکی با استفاده از یک فنر که قدرت را از یک چرخ دنده می‌گیرد و بین دو زنگ یا داخل یک تک زنگ به حرکت در می‌آید تولید صدا می‌کند. در زنگ‌های الکتریکی این چکش کوچک توسط مدار الکترومغناطیسی یک آرمیچر به عقب و جلو حرکت می‌کند و به کاسه زنگ ضربه می‌زند¹.

نوع دیجیتال ساعت زنگ‌دار که با باتری یا برق تغذیه می‌شود، برای بیدار کردن یک فرد از خواب می‌تواند صداهای زنگ‌های متفاوتی تولید کند حتی صداهایی مانند خنده، آواز خواندن و اصواتی از طبیعت. برخی از ساعت‌های زنگ‌دار دارای رادیو هستند و می‌توانند در یک زمان مشخص شروع به پخش یک ایستگاه رادیویی کنند¹.

تاریخچه ساعت شماطه‌دار به دوران یونان باستان بازمی‌گردد. افلاطون (۴۲۸–۳۴۸ سال قبل از میلاد) گفته بود ساعت آبی بزرگی دارد که صدایی شبیه به صدای ساز آبی تولید می‌کند و او شب‌ها از آن استفاده می‌کرد تا شروع سخنرانی‌هایش را در سپیده دم اعلام نماید. تسیبیوس مهندس و مخترع دوره هلنیستی (۲۸۵–۲۲۲ پیش از میلاد) یک ساعت آبی ساخت با شاخص و اشاره‌گر که نشان دهنده زمان بود و سیستم زنگی استادانه‌ای به آن افزوده شده بود که می‌توانست در یک زمان از قبل تنظیم شده با رها کردن سنگریزه‌ها در یک کوزه سازی بادی را به‌صدا درآورد¹.

Source: Conversation with Copilot, 9/9/2024
(1) ساعت شماطه‌دار – ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد. https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B7%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1.
(2) قیمت و خرید ساعت رومیزی مدل شماطه دار. https://www.digikala.com/product/dkp-10875844/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%B2%DB%8C-%D9%85%D8%AF%D9%84-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B7%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D8%B1.
(3) ساعت رومیزی شماطه دار (زنگ دار) فانتزی کوچک طرح قدیمی. https://heptashop.ir/product/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B7%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D8%B1/.
(4) ساعت شماطه دار – معنی در دیکشنری آبادیس. https://abadis.ir/fatofa/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B7%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D8%B1/.